Loteriaren zigor beltza

Aba Taano boskotea, Ekaitz eta Irati_2017-12-10

Euskalerria irratirako hiruhileko honetan idatzi ditudan hiru gogoetak jartzen dizkizuet eskura, urriaren 10ekoa, azaroaren 7koa eta abenduaren 12koa. Irakurgai eta entzungai. 

QUÉ OS HEMOS HECHO LOS NEGROS? _ 2017-12-12

 

Begietara begira. Derrick-ek 440 pertsonari. Derricken bi begiek 880 begiri. Ordu eta erdian horixe izan zen isilune bakarra. Segundo erdiko zuloa. Segundo erdiko ezinegona. 440 pertsonari Derrickek begietara begira galdetu zigunean: ¿qué os hemos hecho los negros? Baluarteko oholtza gainetik. Eta gu azpian. Isilik. Zuriak azpian. Eta Derrick gazte beltza zurioi galdezka: ¿Qué os hemos hecho los negros? Begietara begira. Irmo. Tente. Lasai. Zain. Norbaitek erantzungo zain. ¿Qué os hemos hecho los negros? Segundo erdiko zuloa. Segundo erdiko ezinegona.  ¿Qué os hemos hecho los negros? Eta gu isilik. Koldarrak gu.

Aba Taano boskote ugandarrak Baluarten eskainitako kontzertuan izan nintzen  igandean. Giza Eskubideen Nazioarteko Egunaren harira Bakearen, Bizikidetzaren eta Giza Eskubideen Zuzendaritza Nagusiak antolatutako kontzertuan. Zortedun sentitzen naiz, antolaketa lanetan aritzeko aukera izan dudalako, eta boskotea eta proiektuak atzean duena eskenatokian eta eskenatokitik kanpo ezagutzeko aukera izan dudalako.

Ikaragarria da ordu eta erdian nola hustu zituzten ahots eta gorputzak. Ikaragarria da hustu ziren neurri berean nola bete gintuzten gu. Bitxia da. Beste behin, beltzak hustu, zuriak bete. Kontua ez da hain sinplea, ordea. Zerbait berezia gertatu baitzen igandean. Boskoteak berak saioaren bukaeran niri esana. Eta poz horrekin itzuli nintzen etxera. Eta segundo erdiko isiltasunak bere baitan duen pisuarekin ere bai. ¿Qué os hemos hecho los negros? Dena ez baita kantu, dantza, irrintzi eta festa. Dena ez baita igande eta jai. Astelehena horretarako asmatu baitzuten, zintzilik utzitako galderen erantzun bila lanean aritzeko.

Sekulako esperientzia izan zen igandekoa. Eskerrik asko Harriet, Louis, Patrick, Morris eta Derrick. Erantzun bat zor dizuet. Webalè. 

Entzungai: https://euskalerriairratia.eus/komunitatea/IratiGoikoetxea/1513093557244-que-os-hemos-hecho-los-negros

Harriet eta biok_2017-12-10

ZORIONTASUN HIPOTETIKOA_ 2017-11-7

Loteria tokatuko balitzait etxe handiagoa edo kotxe hobea erosiko nuke, edo munduari buelta emango nioke, edo zoriontsuagoa izango nintzateke. Baldintza azaltzeko irakasleak erabiltzen duen gaietako bat da loteriarena. Ea Ana… “Loteria tokatuko balitzaizu…” eta Anak begiak irten beharrean etorkizuna miazkatzen du esaldia nola bukatu asmatu nahian. Edo, ea Pello… “Santiri loteria tokatuko balitzaio…” eta Pello amorratu egiten da zoriak zergatik ez duen laguna beharrean bera aberasten irakasleari galdezka.

Okindegietan, jatetxeetan, ikastetxeetan eta lantokietan dagoeneko eskuragai daude abenduaren 22ko loteria sarirako papertxoak. Nafarroa zorteko dago, gainera, Sorteko urrezko sorginak hemen egin baitu alto aurten. Ni txundituta uzten nau loteriak inguruan sortzen duen gogo-nahi-miresmen-irrika-urduritasun eta diru mugimenduak. Inoiz ez dut loteriarik erosi; grazia-amorrua-tristura eragiten dit eta ingurukoei tokatuko balitzaie? tarteka-tarteka egiten didaten galderak. Ez da hain zaila esaldia osatzea… Ingurukoei loteria tokatuko balitzaie, eurek euren zoriontasuna loteriaren haize boladen arabera dantzatu nahi izan dutelako, ni izugarri poztuko nintzateke.

Egunotan sare sozialetan, Kataluniako afera tarteko, Espainiako loteriarik ez duela erosiko irakurri diot bakarren bati. Bitxia iruditzen zait erabaki hori politika jarrerek baldintzatuta hartzea. Nik beti lotu izan dut loteria eredu kapitalista eta ohitura kontsumistekin, eta horrek Kataluniarekin eta Espainiarekin eta gure inguru eder honekin ez duela zerikusirik uste izan dut. Edo badu?  Izan ere, ez dut ongi ulertzen… Espainia Kataluniarekin gaizki ari dela iritzita loteria nazionala erosteari utziko dionak Euskal loteria erosiko luke?

Balitzaizu, balitzaio, nuke, luke, lioke, litzateke… handiagoa, hobea, azkarragoa, ederragoa, altuagoa… koherentzia ezak eraginda zoriontasuna nola baldintzatu eta hipotekatzen dugun ikusita tristetu egiten naiz. Baldintza irakatsi eta ikasteko adibide berriak erabiltzen hasi beharko ginatekeela uste dut, zoriontasuna ez dadin beti hipotetikoa izan. 

Entzungai: https://euskalerriairratia.eus/komunitatea/IratiGoikoetxea/1510070484772-zoriontasun-hipotetikoa

BIZITZA ZIGORTZEA_2017-10-10

Hamar, hamar. Tokatu zait. Urriak hamar. Hemendik hamalau urtera arratsaldeko bostak eta hogeian Euskalerria irratiko uhinetan irrintzia bota behar duenak akaso Kataluniaz hitz egingo du. Kontatuko du orain dela hamalau urte Kataluniako bla, bla, bla… Hamar, hamar. Tokatu zait. Urriak hamar. Hemendik hamalau urtera irrintzilariak atzera egingo duen bezala, nik ere atzera egin behar ditut hamalau urte. 2003an aldarrikatu zen Heriotza Zigorraren aurkako mundu mailako lehenengo eguna, urriaren hamarrean.  Aurtengoa, hamabosgarrena txirotasunaren gaiari lotuta iritsi da.  Bai, tamalez, halako egunak iritsi egiten dira. Urte osoko zurrunbilo zalapartatsuak irentsi eta dagozkien egunean txilipurdika nonbaitetik behera eroriko balira bezala. Datuak zirraragarriak dira; 2016an gutxienez 1032 pertsona exekutatu zituzten hogeita hiru herrialdetan; gutxienez diot Txinan ustez egiten diren milaka exekuzioak ez baitira ezagutzera ematen. Exekuzio gehienak Txina, Iran, Arabia Saudi, Irak eta Pakistanen egin ziren. Urrutiko kontuak pentsatzen dugu askotan; zer egingo dut nik nire arnasgune ttiki honetatik? Pablo Ibarren izena entzuten dugunean itotzen zaigu pixka bat gure arnasgune ttiki hori, baina, gainerakoan… munduaren beste arazo bat gehiago da heriotza zigorrarena eta mundu zabal handi erraldoi horretan gu txiki ñimiño eta ezdeus garenez, urrutikoak garenez, oso urrutikoak, nahikoa izaten dugu lo minutuak lapurtzen dizkiguten gure-gure-gure, barkatu nire-nire-nire arazoekin. Kontua da heriotza zigorraren aurkako mundu mailako aurtengo eguna txirotasunaren gaiari lotua dagoela. Mundutar txiroak, pobreak, baliabide urriak dituenak heriotza zigorrera kondenatua izateko aukera gehiago ditu. Beraz, eta mundu mailako ezberdintasunak bizilagunarengandik hasten direnez, ai amigo… eta amiga, kontua da arazoa gurea, barkatu,  nirea ere badela. Izan ere, gure bizi baldintza oparoen kontura zenbati zigortzen diogu bizitza?