ORDUBETEKO KONTUAK

Ahanztea gogoratzea baino zailagoa da esan zuen noizbait norbaitek, ziur aski zerbait gogoratu behar zuela ahantzi nahi izan zuen batean edo... auskalo! Horrelako esaldi borobilak ahanzteko sortzen dira.

Igande goizaldean ordulariari begiratu behar niola gogoratu eta ordua aurreratu behar nuela ahantzi zitzaidan. Eta ordubetez atzeratuta ibili nintzen egun osoz. Ibili, korrika, atzeratuta dabilenak korrikarik egin ezean, nekez harrapatzen dituelako aurrekoak. Eta aurrean doazenak dira eguzkia eta egunkariak eta okinak eta begietan pilatutako makarrak eta dutxatik atera berritan bainugelan utzitako putzu txikiak. Ordubete atzetik ibiltzen denari begietan ordubeteko makarrak pilatzen zaizkio, egunkarietako albisteak ordubetez zaharkitzen zaizkio eta bainugelan utzitako putzu txikiak igerileku bihurtzen zaizkio. Ordubete ordubete da; asko. Bazkalosteko siesta gozo baten tamaina edo matematika ariketa zoro baten neurria. Ordubete asko da; atzetik doanarentzat gehiegi.

Kontua da igande goizaldean ordulariari begiratu behar niola gogoratu eta ordua aurreratu behar nuela ahantzi zitzaidala. Goizeko zazpietan nuen hitzordua Villabonako plazan jarria. Aizkardi mendi elkarteak 44.ez antolatutako mendi ibilaldi luzerako izena emana nuen. Hitzordua: goizeko zazpiak. Eta ni goizeko zortzietan iritsi nintzen zazpiak zirelakoan. Goiza ordubete aurreratua zebilen ordurako eta  ni pausoa bizkortzeko aukerarik gabe, joandako ordubeteak ordularietan baino existitzen ez direla artean ikasteke.

Kontua da ibilbide motza egin nahi zutenekin egin nuela topo eta uholde haren korronteetan neure burua eta nire ordubeteak itotzen uztea erabaki nuela. Kontua da orain pentsatzen jarrita ez nukeela ezeren truke aldatuko atzeratutako ordubete hura, sentsazioa baitut unea eta gunea ezberdinak izanik, goizeko hamaikak eta hamarrean ez nuela kukua entzuteko aukerarik izango, goizeko hamarrak eta hogeian zangalatrabaka ia lurrera erori zen emakumeari ez niola eror ez zedin eskua luzatuko eta ibilaldiak iraun zuen lau ordu eta erdian ez nintzela Ikerrekin kontu-kontari Shangai, Pekin eta Taiwan artean ibiliko. Ordubete lehenago beste zerbaitetarako aukera izango nuen, seguru, baina, halakorik ez nuen egingo, seguru.

Eta bizitza horixe dela otu zait bat-batean, uneek eta guneek emandako momentuen pilaketa. Uneak eta guneak ahaztu daitezke, baina, momentuak gogoratzeko izaten dira. 

Bertso-afari bat... zer da hori?

Lehenengo aldia. Bertso-afari batean ere ikasi egiten da lehenengo aldiz egoten.

Zizur Nagusia. Martxoak 2. Berrogeita bat ikasle. Bi irakasle. Aita bat. Bi bertsolari. Gitarra bat. Bi koaderno. Ipurtaldeko poltsikoan gordetako paper bat. Grabagailu bat. Zortzi entsalada ontzi. Labekada bat haragi. Izozkia. Hiru masaila gorri. Ezkontza eskaera bat. Kaxiano tartean. Trikitixa. Panderoa. Jolaserako gogoa. Eta zakukada bat irribarre. Zakukada batek zakukada asko esan nahi du. Zaku bat beti da asko; bakarra denean ere bai. Irribarrez beteta dagoenean batez ere.

Zakuan sartzen dira...

... Oskar Estanga eta Ekaitz Goikoetxea... bi bertsolari... bi lagun... bi errota martxan... 

... eta zakuan sartzen dira...

... Eiderren eta Martaren begirada zuzenak, Patriziaren jakin-mina eta Iratiren barre algara, Ekaitzen konplizitatea eta Osakarren gitarra ederra...

... eta zakuan sartzen dira...

... Lurren lotsa eta Eiderren pikardia, Mikele eta Raulen harridura aurpegiak, Nerearen begirada zintzoa eta Arantxaren ezkutatu nahia... Zertan ari zara Ekaitz?

... eta zakuan sartzen dira...

... Txaroren ahalegina, ikasleekin inplikatzeko gogoa, euskara gozabide bihurtzeko ilusioa...

... eta zakuan sartzen dira...

... Oskar eta Oskar; Oskar bertsolaria eta Oskar aita; Oskarren goxotasuna eta Oskarren goxotasuna... ez dago gehiago esan beharrik... begiradan nabari zaie!

... eta zakuan sartzen dira...

... gai-jartzaileak, irudimenari tira egiten diotenak, Leire eta Itziar, bi sormen iturri...

... eta zakuan sartzen dira...

... hitzak eta ideiak eta jolasak eta tranpak eta zirriborroak...

... eta zakuan sartzen dira...

... hilezkortasuna eta hotsa eta kantua eta lekukotasuna... egin klik eta entzun saioa!

 

... eta zakuan sartzen da...

... azken dantzaldia, azken zirrara-hotsa, Ainhoa, Unai eta Asierrekin...

...hurrengoa ez da lehenengo aldia izango. Hurrengoan ere gozatu egingo dugu!

ITAKA (Koldo Zubeldia_2012-3-3)

Martxoaren 21ean, Poesiaren Nazioarteko Egunean, udaberria estreinatu berritan, ezin poesiari eta poeta handi bati tokia egin gabe utzi.

Martxoaren 3an egin zigun bisita Koldo Zubeldiak irratira. Koldo Zubeldiarekin egiten ditugun elkarrizketak adibidez... Koldo, Yolandarik ezagutzen duzu? moduko galderekin hasten dira. Koldo Zubeldiarekin egiten ditugun elkarrizketak adibidez... mila muxu emanez bukatzen dira. Koldo Zubeldiarekin egiten ditugun elkarrizketak sentitu egiten dira.

Koldo Zubeldia

 

Beste behin saio zoragarria osatu genuen Koldo Zubeldia poeta zaldibiarrarekin. Koldorekin partekatzen ditugun  solasaldiek mahai gaina bete egiten dute; irribarrez, bekokiko zimurrez, ziztadez, laztanez, begirada gaixtoz (ez, gaiztoz), doinu jolastiz... Koldorekin partekatzen ditugun solasaldiek arrastoa uzten dute; mahai gainean bai, baina, batez ere bihotzean. Koldorekin partekatzen ditugun solasaldiak eseri eta entzutekoak dira. Entzun eta begiak ixtekoak. Begiak itxi eta hausnarketarako jasotzekoak.

Eskerrik asko, Koldo! Behin eta bi aldiz, birritan eta hiru aldiz... oparitzen dizkiguzun saioengatik.

Saioa entzun eta gorde nahi izanez gero... egin klik!

Bide izorratuak: gurutzeak

HITZA: Izor

Sinonimoen hiztegiari tiraka papereratu dut hitza. Izor: ernari, umedun. Umedun egotea... izorratuta egotea, alegia! Eta oiloaz eta arrautzaz oroitu naiz, tira, arrautzaz eta oiloaz oroitu naiz... edo ateaz eta giltzaz. Zer asmatu zuten lehenago giltza edo atea? Atea asmatu zutelako hasi ziren giltzaren bila edo giltza asmatu zutelako hasi ziren atearen bila? Nortzuk hasi ziren asmatzen ere nahiko lan! 

Kontua zera da: izorratuta nago esapide ilun, itsusi, gozotasunik gabea... izor sinonimoen hiztegian ernari eta umedun hitzen ondoan ezarri aurretik edo ondoren asmatu zen?

Gezurra dirudi... bere horretan... hain behar luke polita lau haizetara izorratuta nago oihukatzeak...

Goñitik Trekura bidean 2012-3-19

AFORISMOA: Bidea bukatzen den tokian zer hasten da?

Bazen behin pausoak josten zituen (bizilagun bat?). Jertseetako hari solteak oinetan lotu eta arrastoak arrakalatzen zizkion bideari. 

Pausoak zulo bihur zitezkeela ohartu zen egunean, pausorik eman gabe aurrera egitea erabaki zuen. 

Arrakalatutako arrasto bakoitzaren gainean bidea marrazten du orain. Orain bere ibilian iblitzen da. 

HAIKUA: 

Gurutze baten

erdiko hutsunean
zerbait falta da. 

Dena gertatzen da "aurreko batean"...

Aurreko batean eskutitz bat iritsi zen etxera. Beasaingo beilatokitik. Aitaren izenean; tira, aitaren izena eta lehenengo abizena bat zetozen kartazalean idatzita zeudenekin. Idatzia zegoen bigarren abizena, ordea, ez zen aitarena. Eta hausnarketak hozka egin zidan neure baitan. Norbait izan daiteke nor erdizka? Izan daiteke eta ez izan? Noraino dakigu izaten? Lehenengo, bosgarren, zortzigarren edo hamabigarren abizeneraino? Zenbateko distantzia dago lehenengo eta bigarren abizenen artean? Izenak badaki atzeak nola egiten dion dantza?

Kontua da aurreko batean eskutitz bat iritsi zela etxera. Beasaingo beilatokitik. Kartazalean ageri zen helbidea ere ez zen gure etxekoa. Eta hausnarketak berriro egin zidan hozka. Norbait bizi daiteke ez dagoen tokian? Etxebizitzak zer du gehiago etxetik ala bizitzatik? Etxe atari bat egon daiteke aldi berean aurrean eta atzean? Postariaren begiek zer ikusten dute, irakurtzen dutena? Postontziak ba al du gaizki ulertu baterako tokirik?

Kontua da aurreko batean eskutitz bat iritsi zela etxera. Beasaingo beilatokitik. Iritsi behar ez zuen helbidera eta aitaren erdi izenean. Kontua da amaren eskuetara iritsi zela eta izutu egin zela. Nonbait, heriotzak edonor sentiarazten du urduri.

Kontua da ordubetez eta bi orduz pentsatzen egon ostean, amak eskutitza hartu eta ageri zen helbidera eraman zuela. Eta kartazalean ageri zen helbideko etxeko andreak ez zion ba esan eskuak buruan, ahoa bete hortz, helbidea hura zela, baina, han ez zela izen-abizen haiek zituen inor bizi! Ezetz eta ezetz, eskutitz hura ez zela etxe hartakoa.

Kontua da ordubetez eta bi orduz pentsatzen egon ostean, amak belarri ondora eraman zuela eskutitza. Isiltasun kexati bat iruditu zitzaion entzun zuena, eta "heriotza hizketan edo ariko da" pentsatu zuen.

Eta hausnarketak hozka egin dit beste behin. Eskutitz batean heriotzak non du bere tokia, hasierako agurrean edo azken posdatan? Zer dela eta kexatzen da heriotza? Badaki isilik egoten? Bere nora ezean asmatzen du nora iristen?

Kontua da ordubetez eta bi orduz pentsatzen egon ostean, eskutitza Correos-eko bulegoetara eraman zuela amak. Eta han eskutitza hartu egin behar! Ze erremedio! Eskutitzarekin zer egin zuten? Auskalo! Bulegariak esan zuena: ez da ba galduta ibiltzeko moduko eskutitza. Eta niri bururatu zaidana amak hori guztia kontatu zaidana: Agian bai, agian horrelako eskutitzek ibili beharko lukete galduta.

Inork bere egin nahi ez zuen eskutitza. Kontua da "Bagdadeko morroia" ipuinaz gogoratu naizela kontu honekin guztiarekin, heriotzarengandik ihesi zebilen morroiaren ipuinaz. Eta galdera bakarrarekin egin didala azkenean hausnarketak hozka: "Eta herio balitz gizakiari ihes egin nahi diona?"

ITAKA (Ana Urkiza_2012-2-25)

Imajinatu trenbide bat. Hogeita hamar pauso luze. Imajinatu trenbidearen mutur batean begirada bat eta beste muturrean irribarre bat. Imajinatu begirada handia dela, bost metro karratukoa edo. Eta irribarrea pittin bat handiagoa. Borobil-borobila. Zazpi metro karratu. Imajinatu soka bat begiradaren eta irribarrearen artean. Eta izerdi tantak. Izerdi tanta bat, izerdi tanta bi... Imajinatu begiradak irribarreari tira egiten diola. Lehiakor. Imajinatu sokatiran ari direla. Eta izerdi tanta bat eta izerdi tanta bi... irribarreak sokari hozka egin dionean, ezpain arteko indarra lurraren haizeteen kontra estutuz. Begirada zorabiatu egin da eta betileak luzatu dit esku lagun baten bila. Orduan iritsi da... inork gutxik espero zuenean, orduan iritsi da, bost kilo pisatuko ditu... izerdi itxura du; izerdi tanta gizendua dirudi. Malko bat! esango luke edonork, baina, begirada baten eta irribarre baten arteko sokatira lehian malkoak beste zerbait dira. Literaturaz zerbait baneki, poesiaz pixkatxo bat eta filosofiaz puska bat, begiradaren eta irribarrearen artean, izerdi tanten artean, sokatik zintzilik lehiarako prest aforismoak ikusiko nituzke. 

 

Atzorako utzi genituen egiteko guztiak alboratu eta begiak itxi eta ikastea onena, Anaren gertutasunetik, Anaren goxotasunetik, Anaren hausnarketarako gaitasunetik. Begiak itxi eta ikastea onena. Entzunez eta barneratuz. Ikusiz eta sentituz. Mila esker egin zenigun opariarengatik!

Opariaz gozatu nahi izanez gero egin koxk!

BIZKARREKO AURPEGIAK

Bizkarrean margotu dizut aurpegia.

Begietan arrasto beltz, urdin-berdexkak,

betileak tente eta betazalak estu.

Labirinto bat begietan;

dena beltz eta dena urdin eta dena berde.

Eta dena tente eta estua.

Labirintoa korapilo bat da,

beste korapilo bat begietan.

Bizkarrean margotu dizut aurpegia.

Masailetan ur putzu arrosak;

igerian dabiltzan urontziak dirudite.

Esku bat masailetan;

eta dena da arnas eta dena da itolarri,

dena da hauts eta ezerez.

Igerilekua korapilo bat da,

beste korapilo bat masailetan.

Bizkarrean marraztu dizut aurpegia.

Ezpainetan su izpi gorriak,

aho-ertz aldapaz beteak.

Ur jauzi bat ezpainetan;

dena gorri eta dena gerezi.

Eta dena marrubi gozo.

Ur jauzia korapilo bat da,

beste korapilo bat ezpainetan.

Bizkarrean marraztu dizut aurpegia.

Eta begirada baten bila nabil,

korapiloak askatuko dituen

ispilu baten bila.

Bizkarrean marraztu dizut begirada.

Eta begiak ikusi dizkizut masailetan eta masailak gorritu zaizkizu ezpainetan.

Eta dena da beltz eta dena urdin eta dena da berdexka

eta dena arrosa eta gorria.

Baina, batez ere dena da argia

zure labirintoetako eta

zure ur jauzietako aurpegian.

Bizkarra marraztu dizut ispiluan

eta aurpegia ikusi dizut argitan.

Korapilorik gabe,

Zu ikusi zaitut.

Argazkiak

 

Horrelako argazki bat arrazoi askorengatik gorde daiteke blogean edo poltsikoan edo izarapean edo bihotzean:

1.- Hanka gorriak soin urdinaren jarraipen ez direla dirudielako.

2.- Zeruaren urdina urdin-urdin-urdin-urdin-urdina delako.

3.- Izotzaren zuritasunak berotasuna sentiarazten duelako.

4.- Aldapa ez delako olatu hauskor bat besterik.

5.- Begi itxien bestaldean mundu erraldoi bat kabitzen dela nabari delako.

6.- Dena ukigarria delako.

7.- Denbora delako margolan.

8.- Zorionak horrelako zerbait behar duelako izan.

9.- Argazkia ateratzen ari dena irribarretsu dagoelako.

 

Heriotza zakarrontzian

HITZA: BELAZE

Azukrezko belardiak dira belazeak. Oinutsik dabiltzan arrasto babesgabeei gozotasun pixka bat oparitzen dieten izara garbitu berriak. Ukimena zentimetroka neurtzen duten zizare  sareak dira belazeak, oinpean atximur txikiak egiten dituzten ezpain bihurrien bizitoki. Itzal etzanen harrapatoki dira belazeak, argia izerdika-izerdika zupatzen duten igerileku berdeak.

Belazeetan ametsak etzan egiten dira, ilusio izpiak zutik ibil daitezen.

AFORISMOA: Bizirik hil beharra ere!

Bazen behin suari putz egin nahi ez, eta hatsari su ematen zion (bizilagun bat?). 

Mingaina kandela bihurtu zitzaion egun batean gauez bizitzen ikasi zuen. 

Hil egin zela errepikatzen zion behin eta bi aldiz bere buruari. Hil egin zela eta horregatik jarraitu nahi zuela bizirik.

HAIKUA:

Zakarrontzian

paperezko pilotak

esku pilotan