ZULOAK AGERIAN

Euskalerria irratirako prestatutako astearteko irrintzia: 

Ostiralean autobusa hartu nuen goizerdian Berriozarrera joateko. Lan kontuak. Beteta zegoen eta erdialdean gelditu nintzen zutik. Atzetik ezagutzen ez nuen emakume batek sorbaldan ukitu, nik gorputza jiratu eta irribarre lagunkoi batekin esan zidan: “Tienes la mochila abierta”. Eta nik ustekabean: “A, eskerrik asko!”.

Aitortzen dut, inoiz presaka ibiltzen naizenean, zipirri-zaparra, motxila erdi irekian ixten dudala. Emakumea begira gelditu zitzaidan eta esker onez edo bere hurbiltze keinuari errespetuz, motxila sorbaldan zintzilikatu eta begiratu egin nuen irekia zegoena ixteko asmoz. Zentimetro bat, askoz gehiago ez. Akaso gutxiago. Gutxi gorabehera zentimetroko irekiera zuen motxilak. Grazia egin zidan emakumearen kezkak eta lagundu beharrak. Neurekiko barre egin nion egoerari, eta irribarre txiki bat munduari. Estetikagatik esango zidan agian, baina uste dut norbaitek motxilan eskua sar ziezadakeelako esan zidala. Laneko koaderno apuntez betea, hiru-lau boligrafo, pare bat konpresa, platano bat eta bi mandarina eta bi euro solte hor nonbait eroriak. A, eta “Ama-Alu-Lur” antzerki-lanaren informazio orri bat. Bakarren batek zerbait hartzeko asmoz eskua sartuko balu horixe topatuko luke. Barre egin nuen. Motxila irekita eramatea ez da inoiz kezka izan niretzat, batek baino gehiagok ohartarazi izan dit, ordea: “E, motxila irekita daramazu”.

Ez nuen motxila itxi. Gehiago ireki nuen. Sar zítezela ingurukoen begirada, barre, kezka, ilusio eta beldurrak, sar zitezela isiltasun, hasperen eta xuxurlak. Pisutsu sentitu nuen motxila eta aldi berean arin sentitu nintzen. Eta gustura.

Gurea babestu behar horrek sarri besteena ezagutzea galarazten digu. Hori dute zuloek xarma. Zulo berak irteteko eta sartzeko balio duela. Itxita dagoen zuloak, ordea, beltza, ez du besterik kolore.

Justu-justu harrapatu nuen emakumea autobusetik jaisten hasi zenean: “Hau zuretzat. Oso harrera ona izaten ari da. Ea Nafarrora ere etortzen diren” esan nion. Ama-Alu-Lur antzezlaneko informazio orria motxilatik hartu eta eman egin nion. “Gogoratu. Ama-Alu-Lur” esan nion berriro.  Alua, alua, alua. Beste zulo bat gehiago. Ez beltz eta ez kolore. Itxi-itxi-itxi eta ezkutarazi duguna. Existitzen denik ere! Bea, Itziar, May eta kuadrila, bejondeizuela egiten ari zareten lanagatik. Ama-Alu-Lur, ea Nafarrora etortzen zareten, sorgin baten ametsak hemen ere ipuin bihur daitezen.

Irratiko audioa: https://euskalerriairratia.eus/komunitatea/IratiGoikoetxea/1572360519063-irati-goikoetxea-urriak-29

URTE ASKOTARAKO, ELEDER!

Pottorron gurea! 

Hori da hori, amatxo, eskutitza hasteko modua! Baina, nola hasi gure artekoa etenik gabeko emana izaten bada: isiltzen ez diren solasak, bukatzen ez diren jolasak, aspertzen ez diren bihurrikeriak... Segundo bakoitza bizitza oso bat da zure ondoan. Hiru urte. Bai, gaur hiru urte. Gaur eskerrak emateko nago; eskerrak, hiru aldiz gutxienez. Hain txikia izanik amatxoren onena balioan jarri eta zure egiteko gaitasuna duzulako, eskerrik asko maittea. Ipuinak irudimen eta irudimena errealitate bihurtuz ingurua gozarazten duzulako, eskerrik asko bihotza. Eta konplizitateagatik, hurbiltasunagatik, esku txiki horiengatik, eskerrik asko Eleder. 

Aurreko bi urteak zoragarriak izan dira. Hau ikaragarria izan da. Zer den zurekin ordutan eta ordutan isildu gabe hizketan aritzea; plazera. Zer den inoiz esperoko ez nituzkeen zure erantzunen galderak ere zuk zeuk asmatzea; plazera. Zer den nire baitako ume txikia zure lagunik onena dela sentitzea; plazera.

Hiru urte. Ikasi duzu kantuak bereizten, ikasi duzu kantuak abesten, ikasi duzu kantuak sortzen, ipuinak kontatzen dizkiguzu, mendirako eta baso guneetarako grina piztu zaizu, salto egiten duzu hankekin, buruarekin eta bihotzarekin, harrigarrikiro ikasi duzu pixa eta kaka noiz, non eta nola egin nahi duzun bereizten, gozatu egiten duzu txirrindu gainean, trenarena egiten eta hogei borobileko eguzkiak marrazten. Hiru urte eta mundu bat zure baitan. 

O baserritxo osorik kantatzen duzu eta Haizeak bidali du... Eta autoan itsasontziaren kanta eta Ekaitzen kanta eskatzen dituzu. Atzo ez bat eta ez bi, aho-soinua jotzen ikasi zenuen. Zure ondoan gure bihotzek dantza baino ez dute egiten. 

Ez dago gauza ederragorik, goizean goiz esnatu, elkarrekin gosaldu, elkarri eguna zabaldu eta barruak lehertu beharrean barrez, zu txirrinduan eta ni korrika, eskolara joatea baino. Horretan ere ikasi duzu, eskola goxatzen eta eskola ilusio bihurtzen. Ez dago gauza ederragorik, oraindik ere, hozkaka jaten duzun titia kale, etxe, kotxe, ohe, parke, liburutegietan... zuretzako agerian jartzea baino. Zuk nahi duzun arte, txiki. Ez dago gauak, oraindik ere, zurekin partekatzea baino ederragorik, begien loan, gauerdian, zerbaiti, auskalo zeri barrezka ari zarela somatzea. Hau sekretua: zure barreak izarapean gorde eta nire oinen inurri-kilimak bihurtzen ditut. 

Badakizu, zer? Hau ere sekretua: gauero egunean zehar zurekin bizitako une bakoitza oroimenean izozten dut eta hori da lo zauden bitartean kontatu eta kontatu egiten dizudan ipuina. 

"Amatxo bat eta bakarra munduan!" esaten didazu. Bat hori zuk aurkitu beharra ere! Zortekoa ni!

Susmoa banuen hala izango zela, baina ederra da, ederra da oso zure ama izatea.

Txindokiko puntan ohea jarri eta bertan egingo omen dugu lo biok. Horixe egunotan bion artean adostu duguna. Lortuko dugu. E! Irudimenarekin! E! Saiatuz! Bai, horixe!

ESKERRIK ASKO, ikaragarria zara eta ikaragarria egiten nauzu.

Hiru urteko zure amatxo, Irati. 

Itaka_Jon Barberenari omen_2019-10-5

Gogorra izan zen irailaren 14koa, beharrezkoa eta gozoa urriaren 5ekoa. Irailaren 14koan zure ahotsa bildu genuen, Jon, gurera, abuztuaren 31n Itakan izan zenuen parte hartze ederra gogora ekarriz. Seme-alabak izan zenituen hizpide, etorkizuna; zure ahotsak eta zure hitzek eta zurekiko oroitzapenek goxatuko diguten etorkizuna. 

Urriaren 5ekoan iraganari begiratu genion: Jon eta kuadrila, Jon eta bertsoa, Jon eta Bergarako Idazle Eskola, Jon eta txirrindua, Jon eta inplikazioa. Josu Goienetxe, Xabi Maia, Onintza Enbeitaren idatzia, Tere Irastortza, Itziar Gomez, Ramontxo Garmendia eta Ines Castiella, bihotzez, mila esker zuen ekarpenengatik. Ekaitzek bertsoz eta Iratik hitzez, etxekoak eta inguruko lagunak gogoan, omenaldi goxo bat egin nahi izan genizun Jon. Zure hitz, bertso eta poemek beti izango dute txoko bat gurean. 

Hatz artean estutu dut haizea
eta lepoa ito egin zait, eta bihotza eztarrian
eta burua erorita doakit,
ezin eutsi.
Haizeak lotu dizkit hatzak
eta lepoa eta bihotza eta eztarria eta burua
eta ezin eutsi
eta ezin etsi
mina, mina, mina.

Bertsoz kantatzen ez direnean

min ematen du agurrak,

heriotza ta bizitza bera

ez ote dira lapurrak,

betileetan gurutziltzatu

arren galdera ikurrak,

zure bitartez laztandu ditut

maitasunaren gailurrak,

negua heltzen zaidanean, Jon,

ez nau hartuko beldurrak,

zu bezelako eguzkiekin

urtuko dira elurrak.

Irribarre horri jolasteko eskatuko nioke, jolasteko gezurretan,
egiteko korrika eta pausa,
eta egiteko hozka begirada zorrotz horri.
Hitz bat eskatu nahi dizut, eta beste bat, eta beste bat,
ez dadila beti azkena izan,
ez dadila inoiz lehena izan,
egiazko zure irribarre guztiak gordeko ditut poltsikoan galtzak lehertu arte.
Eta gero irri eginen dugu, zurekin, eta nirekin, orduan ere.



Irailaren 12an bertan, barruak bultzata, idatzi nuena: 

Hau da barne mina Jon... goiz osoa daramat neure buruarekin borrokan ez da posibleka. Negar batean dauzkat bihotz-begiak. A ze kolpea! Besarkada estu-estu goxo bat familiari, etxeko bi txiki horiei eta gertuko zirkulu guztiari. Ze ederra zinen, ze gozoa, hurbila, emana. Izugarri gozatzen nuen zu hizketan entzunda... Eskerrik asko elkarrengana emandako pauso guztiengatik.

Igartza Saria irabazi nuela jakin nuenean Ekaitzk aipatu zidan "jende asko poztuko da zugatik, Irati, Jon Barberena eta beste asko". Propio aipatu zizkidan Ekaitzek zure izen-abizenak. Nik mugikorrik ez eta atzo mezua idatzi zenion Ekaitzi (oraintxe jakin dut idatzi zeniola ni zoriontzeko esanez, banekien, banekien egingo zenuela... eta Ekaitzek hainbeste jenderi erantzuteko astirik ez eta zuri gaur erantzutekotan itzali zuen mugikorra atzo... nik erantzungo dizut ozen-ozen...zuk ondo entzuteko moduan, Jon: ESKERRIK ASKO BIHOTZ-BIHOTZEZ. AI! ZENBAT GUSTATUKO LITZAIDAKEEN LIBURUAREN IRAKURLEETAKO BAT ZU IZATEA... MUXU BAT!)

Abuztuaren 31n Itaka irratsaioan solasean aritu ginen biok (zernahi eskatuta ere beti prestu azaltzen zinen. Xalbadorren "Odolaren mintzoa" irakurtzeko gomendatu zenigun. Kontatu zenigun askotan joaten zinela txirrinduan Urepelera, Xalbadorren oroigarri-plaka ukitu eta buelta etxera...). Hitz hauekin amaitu genuen solasa uhin bidez "... beti esaten dizut gauza bera, plazera gaur ere zurekin solasean aritzea. Egun polita izan".

Eta gaur malko artean ezin besterik gehitu, Jon: PLAZERA IZAN DA. Martxoaren 14ko sari-banaketan oparitu zenizkidan bertso-besarkada haiekin gelditzen naiz. Eta zu ezagutu izanaren pozarekin.