BEGIRADA TXORROSTU

HITZA: "TXORROSKILEROA"

Zorrotza zorrotzagoa da zorrozten denean, akaso horregatik idatzi izan dut beti arkatz-punta kamutsekin; arkatzak txorrstu egiten ditudalako zorroztu ordez. 

Ez, nik ez dut gailua erabiltzen, nik kileroa erabiltzen dut. Eta kileroa da zulo bat, ki eta ki, emandako buelta bakoitzeko zuloan sartutakoa erotzen duen beste zulo bat. 

Erotutako arkatzekin idazten dut aspaldian.

Umetan txorroskileroak erabiltzen dituenak heldutan txorroskileroak baino ez dituelako izaten mahaiko kaxoietan. Bila ibilita ere ez dut zorrozkailurik topatzen.

AFORISMOA: "Begiekin ikusi egiten da, begiradarekin sentitu" 



Bazen behin begiradarekin korapiloak egiten zituen (bizilagun bat?). Ikusi nahi ez zuen guztia korapilatu egiten zuen, egunen batean korapiloak askatzeko ausardia bilduko zuen esperantzarekin. 


Bere begiradaren baitan korapilatuta bizi da aspaldian. Ikusi nahi ez duen guztia sentitu egiten du.

HAIKUA

Elur zurizko

panpinak bere baitan

beroa dauka

OPARIA; OPA HARIA

Opari bat jasotzen duen gehiengoak jasotakoa beste opari batengatik aldatu, Internet bidez saldu, etxeko txokoren batean ahaztu edo beste norbaiti oparitzen omen dio.  Asteburuan entzun nuen telebistako albistegi batean.  Eta ez dakit, entzundakoak ez dakit barregura, tristura, lasaitasuna, haserrea edo besterik gabe hurrengo albistea entzuteko gogoa eragin zidan.

Barregura egoeraren absurdotasunagatik. Tristura egoeraren absurdotasunagatik.  Eta neurri berean haserrea ere bai, gehiegizko kontsumo arduragabearengatik. Lasaitasunak betetzen nau gehien. Zirko-komedia-antzerki-zentzugabekeria horretatik guztitik neure burua urruti samar kokatzeak.

Eta egoeraren absurdoa da oparia egiten duenaren eta oparia hartzen duenaren artean sortzen den, sortzen den, sortzen den… egia esan ez nuke asmatuko oparia egiten duenaren eta oparia hartzen duenaren artean sortzen dena zehatz definitzen. Zerbait absurdoa sortzen da bien artean, oparia biltzen duen papera lotzen duen laxoa bezain absurdoa den zerbait.

Oparia egiten duenak begirada zorroztu egiten du, eta jasotzen duenak kamustu. Oparia egiten duenak besoak luzatu egiten ditu eta jasotzen duenak uzkurtu. Oparia egiten duena zain egoten da eta jasotzen duena esperoan. Oparia egiten duenak irribarrea garesti izaten du eta jasotzen duenak merke. Oparia egiten duenari oparia egitean bukatzen zaizkio buruko minak eta jasotzen duenari, nonbait, orduan hasten. Bai, badakit, guztia ez da zuri eta beltz, baina, erdian geratzen dena hori baino ez da: grisa.

Pentsa, oparia. Opa haria. Haria opatzea, alegia. Besoa luzatzen duenaren eta besoa uzkurtzen duenaren arteko hariak lotzea, alegia. Baina, hariak korapiloak sortzen ditu ustekabean, eta badakigu, korapiloek lotura estutu bai baina, nahastu ere egiten dutela. Opariek nahasmena sortzen dutela, alegia.

Bistan da, ez naiz paper, laxo arteko opariak egin eta jaso zale. Nahiago dut data, arrazoi eta aitzakia jakinik gabe, unean uneko besarkada, muxu, begirada eta eskuak,  eman eta jaso. Paper eta laxo beharrik gabe, opari ekologikoagoak dira,  beste opari batengatik aldatu ezin daitezkeenak, Interneten saldu ezin direnak, etxeko txoko ahaztuetan baztertu ezin ditugunak eta beste norbaiti oparitu ezin daitezkeenak. Opari hauek bai, opari hauek haria opatzen dute, lotura. Buruko minik sortu gabe eman eta jaso daitezkeenak.

Opari bat jasotzen duen gehiengoak jasotakoa beste opari batengatik aldatu, Internet bidez saldu, etxeko txokoren batean ahaztu edo beste norbaiti oparitzen omen dio.  Asteburuan entzun nuen telebistako albistegi batean.  Eta ez dakit, entzundakoak ez dakit barregura, tristura, lasaitasuna, haserrea edo besterik gabe hurrengo albistea entzuteko gogoa eragin zidan.

Imajina dezakezue hurrengo albistearen titularra: Krisia.

MAITASUNA ZINTZILIK. ZAIN?

HITZA: AIHEN

Garrasiak zintzilikatu egin daitezkeela ikasi nuenetik, ezpainak josita egiten dut salto oihuak urkatuko zaizkidan beldurrez. Ez da erraza Tarzanena egitea, ez da erraza zure pisua aireari oparitu eta "zerbaitek" (aihenak?) eutsi zaitzakeela sinestea. Pisua eutsi egiten da. Pisua eutsi egiten da? Eta zenbatekoa da pisua beldurrak (erortzeko beldurrak) tira egiten duenean? Aihenatik zintzilik ikusi nuen neure burua lehengo batean Andoingo ur-jauzietatik gertu, aihenatik zintzilik aieneka.

AFORISMOA: "Maitasunak itsutu ez zezan, okulistarekin maitemindu zen"

Bazen behin lentilladun begietan betaurrekoak janzten zituen (bizilagun bat?). Begiak itxita ibiltzen zen batetik bestera. 

Zergatik eta... maitearen besoari helduta ibili nahi izaten zuelako. Maiteak besoa ukatu zion batean, estropezu egin eta min hartu zuen. Maiteminez bizi da orain.

HAIKUA

Zebrabidean

zaldi zuri-beltza zain, 

koloreen zain.

ITAKA (Koldo Zuazo_2012-1-14)

Aspaldi gertatu zen. Aspaldi, aspaldi, aspaldi. Oso aspaldi. Bakarren batek esaten zuen: itsasertzetik ortzemugaraino dagoen distantzia bezain urrun. Urrutiko denbora zela, alegia, ordukoa. Oso urrutikoa. Aspaldi gertatu zen nonbait, ordulariek artean igerian ez zekiten garaian. Mutiko batek harri bat bota zuen itsaso zabalera; harria zen ia ezerez ur artean, harria zen uhin baten hasperena urpean, harria zen egarria ur ontzian. Eta umeak zain utzi zituen begiak, zain TIK-TAK, zain esna, ordularirik gabeko eskumuturrak itoko zitzaizkion beldurrez. Zain TIK-TAK. Eta ortzemugan ikusi zuen lurra eta ikusi zuen basoa eta ikusi zuen harria. Eta zain zegoela, zain TIK-TAK, zain esna, pentsatu zuen harria iritsi bazen, bera ere iritsiko zela, ortzemugara ez bazen lurrera edo basora bestela. Baina, ahaztu zitzaiona, edo gogoratu ez zuena denbora zen. Zain TIK-TAK. Zain esna, denborak zimurtu egin zuela harria. Oharkabean eraman zituen ezker eskuko hatzak aurpegiko azal gainera. Mutikoak.

Aspaldi gertatu zen. Tira, aspaldi apukadu zen. TIK-TAK, aspaldi.

 

Koldo Zuazo -> Hizkuntzarekin jolastuz gozatzen duen gizona. Euskal Herriko Unibertsitateko irakaslea, berriki "Neure buruaren alde" (Alberdania) liburua argitaratu duena. Ausartzen ez ginela eta... bere eskuari helduta egin genuen larunbatean XVI.mendera bidea; itsasoaz bestaldera, Indietara... gozatu egin genuen!

Koxk eginez gero, saioa gozagai izango duzue...

Ezkutalekua: Ez Dakit Nongo Txokoa

HITZA: GANDU 

Argazki polita da: ganadua belar artean. Ganadua belar artean egon daiteke atseden hartzen. Edo ganadua belar artean egon daiteke Ez Dakit Nongo Txokotan ezkutatu den ezerezari (zerbaiti) begira. Edo hausnarrean. Edo hausnartzen. Ez Dakit Nongo Txokotan ezkutatuta dagoen ezerezari (zerbaiti) begira belar artean egoten den ganaduak hausnartu eta hausnartu egiten du. Alegia, jan eta jan egiten du. Belarra eta burua.

Behelainoak irensten duen arte. Ez Dakit Nongo Txokotan ezkutatu den ezerezari (zerbaiti) begira dagoen ganaduari pusketa bat behelainoak irensten dion arte. Hori da gandua: gan(a)du hozkatua behelaino artean. Hori da gandua: Ez Dakit Nongo Txokotan ezkutatu den ezerez (zerbait) hori.  

AFORISMOA: “Bizitza ezkutalekurik onena da. Bertatik, ordea, ez dugu ikusten heriok noiz uzten dion paretaren kontra begiak itxita zenbatzeari. ”

Bada ezkutaketan jolasten ikasi zuenetik ezkutatuta bizi den (bizilagun bat?). Inork ez dio esan helburua ongi ezkutatzea izan arren, ondoegi ezkutatzeak ere bere arriskuak dituela. Inork ez dio esan, ezkutatu zenetik inork ez duelako aurkitu. Inor bila ote dabilkion ere ez dakit. Horixe ezkutaleku onegia aurkitzearen arriskua: norbera norbere buruaren ezkutaleku bihurtzea.

HAIKUA

Bi harri txiki

orpoari ziztaka

mendeku gosez

EGIN APUSTU ZURE BURUARI! (IX)

Hauteskundeak:

zulo bat beste baten

barrenean lo.

HAUTESKUNDEAK

Nonbait noizbait norbaiten baimenarekin hauteskundeak egin ziren. Lau hautagai zeuden aukeratzeko eta guztira nonbait bizi ziren "norbaitzuk" haiek 5219 botu eman zituzten. Irabazleak bere aurkariei 22, 30, 73 boturen aldea atera ziela jakin zen nonbait noizbait norbaiten baimenarekin eginiko hauteskunde haietan. Kontua da... hori jakinda ez zuela inork asmatu bakoitzak zenbat botu lortu zituen kalkulatzen! Hain litzateke erraza... zenbatzea, ezta? Ba... nonbait noizbait norbaiten baimenarekin eginiko hauteskunde haietan ez zitzaien bururatu botuak zenba zitzaketenik. Eta oraintxe dakiguna horixe da, irabazleak bere aurkariei 22, 30, 73 boturen aldea atera ziela.

Zenbat botu irabazi zituen hautagaietako bakoitzak nonbait noizbait norbaiten baimenarekin egin ziren hauteskunde haietan?

OPORRETAKOAK

2011-12-26  ITZAGA (1361 m)

Abiapuntua: Ardanaz (Nafarroa). Bakarren batek esango balit Pirinioak ukitu ditut Itzagako gainetik sinetsi egingo nioke. Elurrak distantziak hurbiltzen ditu, nonbait. Helmuga: irribarrea.

Ardanaztikan gora

arrastoak more,

bost zentzuak zabalik

izatea hobe,

Izagako gainari

agur ta ohore,

Pirinioetako

gailurrak dotore,

hainbeste edertasun

hainbeste kolore,

ez argazki kamera

eta ez tripode,

begiak ireki ta

bihotzean gorde.

2011-12-27 IPARLA (1056 m)

Abiapuntua: Izpegiko gaina (Nafarroa-Lapurdi). Azal mamitan arantza batek zenbat iraun dezake? Urtebete? Urte eta erdi? Eta mendi tontor batek... bihotz mamitan zenbat iraun dezake mendi tontor batek? Helmuga: zoriona.

Begi belarriak adi,

Izpegitik ameslari,

irribarretsu heldu diogu

Iparla gainari,

arrano eta sai kabi,

harribitxiak ugari,

a ze oparia egin diodan

neure buruari.

2011-12-28 SAN DONATO-BERIAIN (1494 m)

Abiapuntua: Ihabar (Nafarroa). Joan eta joan eta joan. Eguzki, laino eta elur artean. Eta joan eta joan eta joan. Indarrak berritu. Eta joan eta joan eta joan. Elkarri sekretuak kontatu. Eta joan eta joan eta joan. Argazkiak atera. Eta joan eta joan eta joan. Bertsoak abestu. Eta joandako guztia itzuli. Eta itzuli eta itzuli eta itzuli. Helmuga: konplizitatea.

 Ihabarren gora arin

bideari ekin,

zenbat hitz jolas, kantu

ta kontu atsegin

ikasle, irakasle,

gurasoak berdin,

itzuliko garela

dudarik ez egin,

urte berrian eta

eguzkiarekin.

2012-1-1 AIZKORRI (1528 m)

Abiapuntua: Beunde (Zegama-Gipuzkoa). ... barruan koxk egiten duen mendia. Harkaitzarteak besarkatu egiten zaitu Aizkorrin, estutu, itotasunaren sentsazio plazerez betea eskaini. Trukean ezer eskatu gabe. Helmuga: plazera.

Bi mila eta hamabiari

egin nahian diosala,

Aizkorri igoz abiatzea

ez da erronka makala,

elkarbizitza, berdintasuna...

balorez eskuzabala,

urte berria zabal dezagun 

kaxa itxi bat bezala,

eta ezuste zoragarriak

denontzak ekar ditzala.

2012-1-3 BALLO (1198 m) - MIRUTEGI- SURBE

Abiapuntua: San Roman (Araba). Bila ibili eta aurkitu gabe etxera itzultzea. Konturatuta. Ederrena bila ibiltze hori izan dela. Helmuga: gogoa

Ilargia ezkutatu

zaigunerako soraio,

zeruaren umontzian

egunsentia da jaio,

mendi grinez ameslari

ta ilusio karraio,

San Romandik ostertzari

begira jarri natzaio,

Legaireko zelaietan

eder ageri da Baio,

zoriontsu nagoela

esan nahi dut, ze arraio!

paradisua izateko

itsasoa falta zaio.

2012-1-5  ANDOINGO UR-JAUZIAK

 Abiapuntua: Andoin (Araba). Korapilatzen diren zuhaitz-sustraiak. Aldapan behera erortzen diren maldak. Busti egiten duten soinu-hotsak. Naturaren mugez harago izadiak mingaina ateratzen digula  konturatzea. Helmuga: sorginkeria

ITAKA (Eneko Aizpurua_ 2012-1-7)

Erre daitezke San Juan sutarako pilatutako traste zaharrak, edo erre daitezke oroitzapenak, edo zigarretak edo belar txarrak. Nahi izanez gero, txantaiak eta mehatxuak eta gaizki ulertuak eta beldurrak ere erre daitezke. Erretzen dena errauts bihurtzen da edo erretzen denak hautsa botatzen du eta hautsa harrotzen du. Erre suarekin egin daiteke, edo begiradarekin, edo ahazturarekin. Eguzkitan erretzen diren azal zuri eta hezur gorriak ere badira. 

Gorria... erredurak kolorerik badu... gorri margotzen ditugu umetan errauts bihurtu bitarteko erredurak. Gorritik beltzera. Errautsak zikindu egiten du, barrua batez ere. Errautsak estali egiten du, barrua batez ere. Errautsa hilezkorra da denboraren joanean. Pilatutako izerdiaren antzera komeni da, tarteka, noizbehinka, geure buruarekin hizketan aritzen garen une erraustu horietan, komeni da, errautsak barreiatuz, hautsak astintzea.

Errauts (Erein) liburua esku artean hartuta etorri zen Eneko Aizpurua idazle lazkaotarra larunbatean irratira.  Errautsa kristalezko kopa baten barnean, eta kristalezko kopa hirurehun euroren gainean. Horrekin guztia esanda dagoela uste duenak, azalaz harago hozka egin diezaiola Errauts liburuari! Ikerketa, mehatxuak, etorkinak, erraustegia, negozioak... Hitz egiteaz gain, jolasteko aukera ere izan genuen; tarte polita igaro genuen elkarrekin!

Eta murumurioka aritu ginen Joxe Goikoetxearekin eta haikuekin korapiloak egin genituen Andoni Salamerorekin eta Joxe Mari Lasari omen egin nahi izan genion, hitzez eta kantuz. Goxo. 

Hitzontziko bigarren saskia ere banatu dugu. 6824 zenbakiren artetik 1779 zenbakiak egin zuen zakuan kanpora salto. Eta zorteduna... Amaia Irastortza ordiziarra! 

Horiek guztiak larunbateko Itakako kontuak... saioa entzun nahi izanez gero, egin koxk!

Urari putz egitea...

HITZA: MURMURIO

Entzun, entzun...

Ahotsaren ezkutaleku, isiltasunaren mozorro aurpegirik gabea. Salto txiki baten arnas hotsa, izerdiaren irristada azal biluzian behera. Ezpata bat lautada baten erdian eta haizea begira ziztada mutuei. Begirada baten irribarrea, sagu bihurri baten sartu-irtena. Murmurioa zulo bat da, sekula betetzen ez dena.

Eta nik urari hozka egin nahi izan nion; neure burua ito nahi izan nuen arnas hartzen ikasteko.

AFORISMOA: Gogoratu nahi ez izatetik ahaztu nahi izatera eternitate bat dago: memoria oso bat.

Bazen behin argazki bildumetan marrazkiak itsasten zituen (bizilagun bat?). Eguzkiz betetako orriak zituen, eguzkia erdi janda, eguzkia erdi  lo, eguzkia erdi biluzik, eguzkia erdi negarrez, eguzkia erdiminez, eguzkia erdi zoriontsu. 


Bizitza argazki bilduma haietako eguzkien erdi guztien bila igaro zuen. Behin memoriaz galdetu ziotenean, argia baino ez zuen ikusi. Eta horrek egin zuen zoriontsu; ahanzturak ez zuela itsutu ikusteak.

HAIKUA:

Hauts pinportekin

bizitza zenbatzen du

hilezkortzeko.

eskaileretan

Bizilagunak atzo kontatua.  Batzuetan etxe atariko eskailera aurreetan elkartzen gara bizilaguna eta biok. Elkarri ipuinak eta istorioak kontatzen dizkiogu eta tarteka bada ere, inoiz ezkutuan idatzitako poemak errezitatzen ere ausartzen gara. Bitxia da baina, elkarrekin gauden momentuetan sekula ez da beste bizilagunik eskaileretan gora edo eskaileretan behera azaldu. Eta igogailurik ez du gure etxeak.

Urte berriko kontuak kontatu nizkion atzo bizilagunari. Aizkorrin izan nintzela eta Oiartzunen bizi diren bi katalan ezagutu nituela eta urte berriari eskainitako bertso bat utzi nuela puntaren puntan, postontziaren barnean.

Bilboko autobusa hartu zuela kontatu zidan berak. Besterik egin gabe, joan egin nahi zuela eta gero etorri. Urtea ere ekainera bitartean, edo irailera bitartean, joan egiten dela eta gero itzuli. Autobusa hutsik egon arren, bizilaguna eta gidaria beste inor ez, igo zen emakumea bere ondoan eseri omen zen. Imajinatzen dun, Irati? Eta nik baietz erantzun nion, harrigarri samarra bazela, baina, imajina nezakeela. Minutu bat isilik egin omen zuten. Sei minutu isilik egin omen zituzten, eta lo hartzera zihoala, badakin Irati, urtea erdi lo joaten dun ekainera bitartean, lo hartzera zihoala aldamenean eseritako emakumeak Kaixo, ni Urte Berria naiz esan omen zion.  Imajinatzen dun, Irati? Eta ordukoan ezetz erantzun nion, hura imajinatzea zail samarra egiten zitzaidala. Ba halaxe esan omen zion, Urte Berria zela eta axola ez bazitzaion berarekin egingo zuela bidea. Eta gero zer pasa zuan? Gero? Ezer ez. Joan egin gintunan eta atzera itzuli. Orain nirekin bizi dun. Nor? Emakumea? Ez, neska; Urte Berria.

            Eskailerako kontuak horrelaxe joan ziren atzo. Gero pentsatzen egon nintzen, emakumearen eta Urte Berriaren kontu horrek zer ote duen atzean. Eta pentsatu nahi dut ezetz, hilabeteek aurrera egin ahala, urte berriak ez duela gugan itsatsita jarraitzen; urtea erabili, eta urratu eta gastatu eta zulatu eta berriz josi egiten dugula.

            Bizilaguna eta biok eskaileretan gaudela azaltzen ez diren gainerako bizilagunengan pentsatzen ere aritu naiz. Ateen bestaldean leihatila txikietatik begira egoten direla uste dut. Eta hori urtea bizi ordez, urtea pasatzen ikusten egotearen parekoa dela esango nuke.

            Etzi berriro elkartuko naiz bizilagunarekin. Eskaileretan eseri ordez, etxez etxe poemak errezitatzea proposatuko diot.