BIZITZEA...

Abuztuaren 25ean La Pedrajan izan nintzen. Villafranca Montes de Ocan. Burgosen. Laguntzen. Gerra Zibilean erail eta hobiratu zituztenen gorpuak berreskuratzeko lanetan. Santiago bidea aldamenean duen baso ertz batean topatu dituzte 80 gorputik gora. Ikuskizuna zirraragarria. Argazkia hunkigarria. Istorioa beldurgarria. Historia mingarria. Azazkal artean kateatutako lurrak oraindik punpa egiten dit hatz punten arnasaldian; bihotz-taupadak eskuetan kateatu zaizkidala iruditzen zait, eta orain nirekin daramadala lurpeak itsutu zituenen bizi-nahia.

Bizitzaren seme-alabak zirelako haiek ere, bizitzaren guraso. Bizitzari begiak irentsi eta oparitu nahi zizkioten gizon-emakumeak. Hezurrak ez dira oso egoera onean topatu; asko dira, ordea, aurkitutako objektuak, bizitzaren esentziarik ederrena marraztu duten koadroaren irudi bizi bihurtu zaizkit. Giltza sorta bat... asko dira zabaltzeko zituzten ateak... diru-zorro bat, txanpon eta guzti... artean asko zuten erosteko, saltzeko... zapatak... zenbat bide oraindik egiteke... jantziak... gorpu biluzien lotsa estaltzeko... betaurrekoak... bizitzaren ederra miretsi nahi zutelako... eraztunak... maitasunaren zigilu isil... ile-urkila bat ere bai... ilea haize askearen sarera lotzeko...

Bizirik zeuden eta bizitzea zuten amets eta ilusio. Azazkal artean kateatutako lurrak oraindik punpa egiten dit hatz punten arnasaldian; bihotz-taupadak eskuetan kateatu zaizkidala iruditzen zait, eta orain nirekin daramadala lurpeak itsutu zituenen bizi-nahia.

Mila esker Koldo Pla, Paco Etxeberria, Lurdes Errasti eta memoriaren historiari istorioak idazten dizkioten lagun guztiei.